Wat is biodiversiteit?
Biodiversiteit gaat over de verscheidenheid of variantie van plant- en diersoorten in een bepaald gebied. Dit kan de aarde zijn, maar ook je achtertuin. Het omvat alle dieren en organismen die samenwerken in een ecosysteem. Elk organisme speelt daarin zijn eigen rol en gaat interacties aan met andere organismen. Doordat bepaalde dieren andere dieren opeten, wordt er vermeden dat er één bepaalde soort overheerst en zorgt voor een plaag. Of neem nou de bij die langs alle bloemen gaat op zoek naar nectar. En tijdens zijn vlucht deze bloemen helpt met de bestuiving waardoor deze zich voort kunnen planten. Je hebt vast wel eens gehoord dat bijen en vlinders belangrijk zijn voor onze voedselvoorziening, omdat ze onze gewassen bestuiven. Wij zijn dus ook onderdeel en afhankelijk van biodiversiteit.
De belangrijkste oorzaken voor het verlies aan biodiversiteit zijn; ontbossing, intensieve monocultuur, vervuilding en klimaatveranderingen. Maar herstel is mogelijk! Wij kunnen allemaal, op onze eigen manier, de biodiversiteit om ons heen versterken. Je kan aanpassingen doen aan je tuin of balkon. Of misschien krijg je de buurt mee in je plannen om de wijk te vergroenen?
Biodiversiteit op je tuin
Nederland bestaat voor een groot deel uit tuinen. Vandaar dat tuinders een belangrijke rol kunnen spelen in het vergroten van de biodiversiteit. Dat is niet alleen fijn voor de natuur, maar óók voor jou als tuinder! Wanneer er in je tuin een grote verscheidenheid aan dieren leven, betekent dit dat je tuin een goede natuurlijke balans heeft. En een goede balans betekent minder werk. Want de tuin is beter beschermd tegen veranderingen en plagen. Het is dus belangrijk om de biodiversiteit te ondersteunen in je tuin. Lees hier meer over wat jij kan doen om de biodiversiteit een handje kan helpen.
Gratis e-learning biodiversiteit
IVN Natuureducatie biedt meerdere gratis online cursussen, webinars en podcasts aan over de natuur. Zo heb je een cursus over het herkennen van tuinvogels, wilde planten, paddenstoelen en natuurlijk moestuinieren. Maar ze hebben ook een online cursus over biodiversiteit. Hierin leer je wat biodiversiteit is, waarom het belangrijk is en hoe jij zelf in actie kan komen voor een gezonde en biodiverse natuur. Start de cursus hier.
10 tips voor een meer biodiverse tuin
Wil jij je handen uit de mouwen steken voor meer biodiversiteit, in je tuin en in je buurt? Super! Lees hieronder de tien tips die wij voor je op een rijtje hebt gezet waar je mee kan beginnen.
#1 Nuttige dieren huisvesten.
Nestkastjes, insectenhotelletjes en een egelhuisjes. Ze geven een huis aan de nuttige dieren in je tuin. Een wilde en natuurlijke tuin zoemt van gezelligheid. Maar al deze drukte dient ook een doel! Wil je weten wat de rol is van de verschillende dieren die je kunt aantreffen in je tuin? En wil je meer dieren uitnodigen in je tuin? lees dan verder op onze pagina over nuttige dieren in jouw tuin.
Wanneer je gewassen gaat kweken nodig je ook allemaal dieren uit die zich maar al te graag tegoed doen aan jouw planten of vruchten. Dit kan erg frustrerend zijn natuurlijk, maar niet getreurd! Er zijn helpers onderweg die deze plaaggeesten maar wat graag voor je opruimen. Het enige wat ze nodig hebben is een plek om te overnachten. Lees hier hoe je op natuurlijke wijze deze plaagdieren eronder krijgt!
#2 Tegels eruit!
Om meer biodiversiteit in je tuin te creëren is het zaak om zo min mogelijk tegels in je tuin te hebben liggen. Wanneer je dit grijs vervangt met groen hebben insecten, amfibieën, vogels en kleine dieren meer leefgebied. Daarnaast is het een hulpmiddel om je tuin klimaatadaptiever te maken; de grond neemt zo meer water op en planten verkoelen de omgeving. Lees hier meer over op de website van Stichting Steenbreek.
#3 Hou je tuin 'rommelig'
Afgevallen takken, herfstbladeren, snoeiafval. Je hoeft het niet direct weg te halen. Eigenlijk is het niet nodig om je tuin 'schoon' te houden. Want er leven veel dieren in deze 'rommel'. Insecten zoeken er beschutting, vogels zoeken er naar eten en de egel maakt er zijn holletje om te overwinteren. Meer hierover lees je op onze pagina over winterklusjes in de herfst & winter.
Een andere manier om meer dieren in je tuin uit te nodigen is de aanleg van een stapelmuurtje. Hiervoor kan je afval uit de tuin gebruiken; bakstenen, houtblokken, takken en bladeren. Benieuwd naar hoe je zo'n stapelmuurtje bouwt? Bekijk onze pagina stapelmuren bouwen.
#4 Maak een composthoop
Maak van je tuinafval en GFT een composthoop. De compost kan je na verloop van tijd gebruiken om je tuin te bemesten. En de hoop zelf is een mooi thuis voor egels, hommels en de spitsmuis. Leer composteren en geef terug aan je tuin!
#5 Kies inheemse planten
Biodiversiteit is vaak iets lokaals. Nederlandse insecten zijn qua voeding en het leggen van eitjes afhankelijk van Nederlandse planten. Als een plant oorspronkelijk in een bepaald gebied voorkomt noem je dat inheems. Wanneer je je tuin inricht met mooie bloemen, planten en bomen, kies dan voor een deel inheemse soorten. Bomen en struiken bieden onderdak en bescherming aan allerlei dieren. Inspiratie nodig? Het initiatief MaakGrijsGroener heeft een handige lijst van inheemse planten opgesteld. Daarnaast is het ook belangrijk om veel verschillende soorten planten in je tuin te zetten. Kijk ook eens of je in je tuin bloeiende planten hebt voor elk seizoen. Zo heb je naast lente- en zomerbloeiers ook herfst- en winterbloeiers! Wanneer er het hele jaar door eten te vinden is in je tuin, zullen de dieren er met veel plezier verblijven.
#6 Ga voor bomen en struiken
Bomen en struiken bieden bescherming, geven broedplekken en zorgen voor voedsel. Fruitbomen geven dubbel voedsel; in de vorm van bloesems (voor de bijen, vlinders en andere insecten) en in de vorm van vruchten en zaden, voor de vogels. Wanneer je een kleine tuin hebt, is er niet altijd plek voor een boom. Maar misschien is er wel plek voor een haag van heesters? Een haag is veel gezelliger dan een schutting. Besheesters zijn heesters die na de bloei prachtige bessen en andere vruchten geven, ideaal voor de dieren in je tuin! Voorbeelden van besheesters zijn; vuurdoorn, meidoorn, roos en hulst.
#7 Groen dak of geveltuin:
Een geveltuin is een stukje tuin aan de voorkant van je huis. Je haalt een paar tegels weg en vult die met bloemen en planten. Een geveltuin draagt bij aan een meer klimaatbestendige omgeving. Groen verkoelt tijdens hete dagen. Daarnaast zorgt het in een stedelijke omgeving voor meer leefruimte aan insecten en vogels. Hetzelfde geldt voor een groen sedumdak. Groene daken vangen meer regenwater op, brengen verkoeling, verschonen de lucht en trekken insecten aan. Vaak ontvang je subsidie voor het groener maken van je huis! Kijk op de Groenesubsidiewijzer of jouw gemeente subsidie geeft voor het vergroenen van je huis of tuin.
#8 Een vijver of paddenpoel
Water brengt leven in je tuin! In de vijver leven allerlei dieren zoals padden, andere amfibieën, libellen en waterinsecten. Voor andere dieren is het een plek om te drinken of te badderen. Een vijver verhoogt zeker de biodiversiteit in je tuin! Heb je nog een plekje over in je tuin? Je kunt speciale vijverbakken of een specikuip ingraven. IVN natuureducatie biedt op hun webshop de Tuiny Poel aan. Een pakket van inheemse waterplanten en instructucties over hoe je de vijver kan aanleggen.
Een goede vijver heeft verschillende dieptes en glooiende randen. Een plek in de (middag)zon en het liefst niet direct onder een boom heeft de voorkeur. Zorg ervoor dat je een plankje plaatst wanneer je vijver hoge randen heeft, zodat egels en andere dieren er weer uit kunnen klimmen. Je kan ook grote stenen en boomstammen neerleggen om de rand van de vijver minder diep te maken. Plaats vijverplanten. Je hebt zuurstofplanten, oeverplanten en drijvende waterplanten. Gebruik ook hier inheemse planten. Dit is beter voor de dieren. Daarnaast hebben exotische planten vaak geen natuurlijke vijanden waardoor ze erg gaan woekeren.
#9 Adopteer een boomspiegel
Een boomspiegel is een klein stukje groen rondom een boom die in de stoep is gepland. Soms zie je er een tegel bij staan waarop staat; 'Beheerd door bewoners'. Deze boomspiegels zijn kleine stukjes openbaar groen waar je de biodiversiteit een duwtje in de rug kan geven. Stel je voor dat elke boom in de straat omringd is met bloemen waar bijen en insecten kunnen bijtanken. Dat geeft een enorme boost aan de biodiversiteit! Daarnaast fleur je je buurt op en ontmoet je misschien wel nieuwsgierige buurtbewoners. Er zijn alleen maar voordelen!
Wil je je ontfermen over zo'n dankbaar stukje grond? Check dan eerst bij de gemeente of dit mogelijk is, zij regelen een boomspiegel bij jou in de buurt. Tips over hoe je een boomspiegel aanlegt en welke planten goed werken vind je op de website van Guerilla Gardeners.
#10 Biologische-
Last but not least. Je denkt er misschien niet direct aan maar ook tuinplanten, bloemen en zaden die je in reguliere tuincentra of winkelcentra koopt zijn bespoten met bestrijdingsmiddelen. Deze middelen worden gebruikt om plagen weg te houden bij de plant, zodat deze er gezond en fraai uit ziet voor de consument. Maar deze planten zijn dus niet goed voor het dierenleven. Hoe gek het ook klinkt, zelfs planten die het label 'Bee friendly' dragen zijn niet per definitie goed voor de bij. Ook die planten zijn vaak behandeld met insecticiden. Wil je er zeker van zijn dat je de insecten, dieren en het bodemleven van je tuin gezond houdt? Gebruik dan biologische zaden, planten, compost en potgrond. Deze koop je bij gespecialiseerde biologische kwekers. Of zoek naar het groene logo van het Europees biologisch keurmerk.
