Water vasthouden in plaats van afvoeren

Jarenlang was het beleid gericht op het zo snel mogelijk afvoeren van regenwater via riolen, grachten en rechte beken. Tegenwoordig draait het om het vasthouden, infiltreren en bufferen van water. Een tuin kan daarbij veel betekenen.

Door regenwater op te vangen en langzaam te laten wegzakken, vermindert de kans op wateroverlast en help je de natuur én jezelf: planten groeien beter, de bodem blijft gezond en de tuin blijft groener tijdens droge zomers.

Kleine en grote waterpartijen

Zelfs een kleine waterschaal of kuil doet al wonderen voor insecten en vogels. Wie wat meer ruimte heeft, kan kiezen voor een wadi, poel of vijver.

· Wadi’s zijn ondiepe greppels die regenwater tijdelijk opvangen en laten infiltreren in de bodem. Ze vragen weinig onderhoud en zijn ideaal bij hevige regenval.

· Een poel ligt wat dieper en kan in de zomer droogvallen, wat juist goed is voor amfibieën.

· Een vijver zorgt voor leven en verkoeling. Door verschillende dieptes te creëren (van moeraszone tot diep water) ontstaat er een rijk ecosysteem. Belangrijk is om geen vissen toe te voegen, die verstoren het natuurlijke evenwicht.

Een paar stenen in of rond het water zorgen voor schuilplaatsen en extra warmte voor insecten en amfibieën.

Regenwater opvangen en gebruiken

Regenwater dat van het dak stroomt, is prima bruikbaar in de tuin. Een regenton of regenwaterbak voorkomt dat water direct het riool in verdwijnt. Gebruik het opgevangen water om te gieten of schoon te maken, en dek de ton af om muggen te weren.

Tijdens de winter is het verstandig om de ton te legen of af te koppelen, zodat deze niet barst bij vorst.

Ontharden en vergroenen

Een watervriendelijke tuin is een tuin die water kan opnemen. Dat betekent: minder tegels, meer groen.

· Vervang bestrating door gras, grind of stapstenen.

· Beperk verharding tot het hoogstnodige, bijvoorbeeld het loopgedeelte van het terras.

· Tegelwippen in de voortuin zorgt niet alleen voor meer regeninfiltratie, maar ook voor verkoeling en een mooier straatbeeld.

· Een groendak helpt eveneens: het buffert water, isoleert het huis en trekt insecten aan.

Gelaagdheid: de kracht van beplanting

Een natuurlijke tuin heeft verschillende lagen: bodembedekkers, struiken, klimplanten en bomen. Die gelaagdheid maakt de tuin koeler, houdt vocht vast en beschermt de bodem tegen uitdroging.

Beplanting werkt als een spons: bij regen wordt water opgenomen, en tijdens droogte blijft het langer beschikbaar. Bovendien zorgt een groene tuin voor meer schaduw, minder hittestress en meer leven.

Klimplanten en gevelgroen

Wie weinig ruimte heeft, kan ook de hoogte in. Klimplanten zorgen voor verkoeling en isolatie, en verbeteren de luchtkwaliteit door fijnstof op te vangen.

Er zijn drie soorten klimplanten:

· Zelfhechters (zoals klimop en wilde wingerd) hechten rechtstreeks aan muren.

· Rankers (zoals clematis en druif) hebben een klimhulp nodig.

· Winders (zoals blauwe regen of kamperfoelie) draaien zich rond een steun.

Gevelgroen werkt isolerend, verlengt de levensduur van muren en biedt nest- en schuilplaatsen voor vogels en insecten.

Leven in de tuin

Water brengt leven. Muggen, libellen, vogels, kikkers en salamanders vormen samen een natuurlijke kringloop. Libellen en vogels houden muggenpopulaties onder controle, terwijl amfibieën bijdragen aan een gezonde tuin.

Wie de natuur zijn gang laat gaan, hoeft weinig te doen: planten en dieren vinden vanzelf hun weg. Een watervriendelijke tuin is daarmee niet alleen goed voor het milieu, maar ook een bron van rust en verwondering.

Meer weten?

Op de website van Velt zijn uitgebreide brochures en plantenlijsten te vinden, waaronder de gratis brochure Water in de tuin. Ook via Ecopedia kun je per grondsoort bekijken welke planten passen in een natuurlijke, watervriendelijke tuin.

Dit verhaal is gebaseerd op het webinar ‘Watervriendelijke tuin’ van AVVN Samen Natuurlijk Tuinieren, met Leen Coppens als spreker. Bekijk hier het webinar terug.