Vertegenwoordigers uit veertien landen kwamen bijeen in Tulln in Oostenrijk om te spreken over de rol van volkstuinen. “Dat in het licht van actuele maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering, voedselzekerheid en sociale cohesie”, vertelt Pancras. “Je ziet in zo’n verband, binnen de veertien landen van de Fédération Internationale des Jardins Familiaux, dat de volkstuinparken verschillend zijn georganiseerd en dat ook de financiële stromen anders lopen. Dat maakt het moeilijker om heel concreet samen te werken, maar we zagen toch ook zeker grond om dat wel op te pakken.”

Veerkracht, verbinding en hoop

Pancras gaf een toespraak tijdens het congres. “Waar de aarde wordt omgespit, groeit niet alleen voedsel, maar ook veerkracht, verbinding en hoop.” Zijn centrale boodschap: volkstuinen zijn allang niet meer alleen plekken voor ontspanning. Ze zijn uitgegroeid tot knooppunten van biodiversiteit, klimaatadaptatie, educatie en sociale verbinding. “Precies op die punten vinden de verenigingen elkaar internationaal”, zegt Pancras. “Vooral in het aantonen en laten zien van de meerwaarde op die terreinen. Het is goed om dat punt internationaal op te pakken. Daar staat iedere vereniging ongeveer voor dezelfde uitdaging.”   

Plan voor Europees project

Tijdens het congres presenteerden Pancras en Henk het plan voor een Europees project onder de werktitel Future proof allotment gardens. Doel: een toolbox ontwikkelen waarmee lokale tuinverenigingen hun maatschappelijke waarde kunnen aantonen en versterken. Het projectvoorstel zal in het voorjaar van 2026 worden ingediend.

Zes werkpakketten

De samenwerking is opgedeeld in zes werkpakketten, elk met een internationale partnergroep die bestaat uit minimaal drie landen:

• Inclusie: AVVN zet samen met twee à drie Europese landen een onderzoek op over hoe volkstuinen mensen van verschillende leeftijden en achtergronden verbinden.
• Klimaatadaptatie: AVVN zet samen met twee à drie Europese landen een onderzoek op dat zich richt op wateropslag en hittestress in steden.
• Voedselzekerheid: AVVN zet samen met twee à drie Europese landen, in samenwerking met onder meer de Avans Hogeschool, een onderzoek op naar de opbrengstpotentie van volkstuinen en lokale distributiemodellen.
• Educatie: Vier Europese landen ontwikkelen programma’s om jongeren te betrekken en kennisoverdracht tussen generaties te stimuleren.
• Internationaal kwaliteitslabel: AVVN zet samen met twee a drie Europese landen een onderzoek op of het Nederlandse keurmerk Natuurlijk Tuinieren breder toepasbaar is in Europa.
• Projectmanagement en communicatie: AVVN neemt hierin het voortouw.

Steun aan AVVN-initiatief

“De studiebijeenkomst in Tulln bood een rijk programma met lezingen, discussies en praktijkvoorbeelden”, aldus Henk. “Sprekers deelden inzichten over circulaire tuinen, lokale voedselketens en klimaatbestendige inrichting. De locatie, Die Garten Tulln, fungeerde daarbij als levend laboratorium met tientallen thematuinen.” In zijn slotverklaring gaf Pancras de aanwezige collega’s uit de landen mee dat toekomstbestendige volkstuinen geen luxe zijn, maar een noodzaak.

Volgende stappen

Het is de bedoeling dat AVVN eind oktober een eerste voorstel deelt met de aangesloten landenorganisaties. De komende maanden staan in het teken van het smeden van partnerschappen, het uitwerken van de subsidieaanvraag en het opzetten van pilotprojecten. Het streven is om het project in 2026 te starten. Dat is het jaar waarin de Fédération haar honderdjarig jubileum viert. Zoals Pancras verwoordt: “Volkstuinen zijn geen randverschijnsel, maar fundamenten van een duurzame samenleving. Laten we die toekomst samen vormgeven.”