Daarom delen wij hierbij drie inspiratiedocumenten die kunnen helpen om het gesprek aan te gaan met raadsleden en partijcommissies: 

1. Opzet van de Amsterdamse Bond van Volkstuinders
2. Postion Paper uit Utrecht
3. Manifest van de Alliantie van de Groene Leefomgeving
4. Nationaal Voedselberaad

De inhoud is breed toepasbaar, zodat elke vereniging deze kan gebruiken om het gesprek aan te gaan met raadsleden en partijcommissies. Doe er uw voordeel mee en pas de tekst gerust aan naar de lokale situatie.

Als AVVN geloven we in de kracht van gezamenlijk optrekken. Door als volkstuinverenigingen samen een duidelijk en positief geluid te laten horen, laten we zien welke maatschappelijke waarden onze tuinen vertegenwoordigen: van biodiversiteit tot gezondheid, van sociale verbinding tot klimaatadaptatie.

Namens het team van AVVN

1 Input uit Amsterdam

Aan de programmacommissie van [NAAM PARTIJ] in [GEMEENTE],

[PLAATS, DATUM]

Geachte leden van de programmacommissie,

Het is u vast niet ontgaan: op woensdag 18 maart 2026 zijn de gemeenteraadsverkiezingen in Nederland. U ontvangt deze brief als lid van de programmacommissie van uw partij die meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in onze gemeente. Namens de volkstuinvereniging [NAAM] doe ik u vier suggesties voor uw (concept)programma.

De aanbevelingen hebben we vetgedrukt samengevat. Wij zijn natuurlijk

altijd bereid onze voorstellen verder aan u toe te lichten. Dat combineren we graag met een bezoek aan ons tuinpark. Dan kunt u met eigen ogen het belang van volkstuinen zien. Volkstuinen zijn toegankelijk voor publiek en het algemene groen wordt door de tuinders samen bijgehouden. We houden de tuinen betaalbaar zodat geen enkele inwoner om financiële redenen hoeft af te zien van actief tuinieren.

Uiteenlopende achtergronden
Daarmee zijn de tuinen ook een echte bubbelbrekers: ‘op de tuin’ komen tuinders met de meest uiteenlopende achtergronden elkaar tegen. De volkstuinen behoren tot de meest biodiverse plekken van de gemeente. Met het Keurmerk Natuurlijk Tuinieren zorgen wij ervoor dat de natuur gedijt op de parken en dat lukt erg goed. Als laatste

vormen de tuinen het meest voordelige toegankelijke groen van onze stad, omdat de tuinders er samen voor zorgen dat de parken er mooi bij liggen. Dat zonder kosten van groenonderhoud voor de gemeente.    

1. Volkstuinen en actief tuinieren zijn van groot belang voor alle inwoners

Actief tuinieren en genieten van de schoonheid en rust van de tuinparken is goed voor de gezondheid en het welbevinden van alle inwoners van onze gemeente. We pleiten daarom voor bekrachtiging van dit belang in uw programma. In afspraken tussen volkstuinparken en de gemeente, maar ook uitvoering en implementatie. Aandacht, menskracht en voldoende financiën blijven nodig. Wij hopen daarom dat u wilt pleiten voor een gemeente die zich betrokken inzet voor het actief tuinieren. De verantwoordelijkheid voor het onderwerp volkstuinieren zou moeten worden toebedeeld aan een wethouder die ‘groen’ in de portefeuille heeft.

2. Uitbreiding van het aantal plaatsen voor actief tuinieren is urgent

De vraag is groot en groeit. Als volkstuinvereniging hebben we wachtlijsten met inwoners die graag een volkstuin willen hebben in onze gemeente. Daarnaast groeien gemeenten en zijn nieuwe bewoners in toenemende mate gehuisvest in woningen zonder tuin. Hierdoor neemt navenant de behoefte aan plaatsen om actief te kunnen tuinieren toe. Uitbreiding van het volkstuinareaal in de stad is dan ook een must. Gezien de verwachte groei van het aantal inwoners en de al bestaande wachtlijsten voor een volkstuinplek, moet het aantal plaatsen in de stad waar inwoners kunnen (volks)tuinieren, worden uitgebreid.

3. De gemeente ondersteunt de uitbreiding van het aantal plaatsen om actief te tuinieren

Hoe mooi zou het zijn als dicht bij bouwlocaties ‘groenlocaties’ ontstaan? Wij vinden het van belang dat het gemeentebestuur voorziet in de behoefte van haar inwoners en er zo voor zorgt dat meer mensen in hun omgeving actief kunnen tuinieren. Het is daarbij de rol van de gemeente om actief initiatieven voor nieuwe volkstuinplekken in de stad te ondersteunen en mogelijk te maken. Als de gemeente plannen maakt voor de bouw van nieuwe wijken en/of verdichtingsoperaties in bestaande wijken, houdt zij de stad in evenwicht door vanaf het begin van het planproces de aanleg van nieuwe plaatsen voor actief tuinieren voor de nieuwe bewoners mee te nemen.

Volkstuinen zijn daarbij niet anders dan sportvelden en scholen en worden dus ook meegenomen in de planning. Hoe eerder met het ‘groen’ wordt begonnen, hoe beter dat is voor de stad. Laten we voorkómen dat het realiseren van ‘actief groen’ pas aan het eind van de bouw van een nieuwe wijk of de herstructurering van een bestaand wijk plaatsvindt. Dan ontstaat het gevaar dat er om financiële of andere redenen op

‘groen’ wordt beknibbeld. Vergroening mag niet het sluitstuk van verstedelijking worden.

Voorvergroenen moet de norm worden. De gemeente ondersteunt dan ook bewonersinitiatieven voor de realisatie van plaatsen om actief te tuinieren in de stad. In verstedelijkingsplannen wordt de realisatie van plaatsen om actief tuinieren vanaf

het begin van de planning meegenomen. Deze plaatsen worden in de

uitvoering van het verstedelijkingsplan zo vroeg mogelijk gerealiseerd (voorvergroenen).

4. Stel als gemeente een heldere norm voor het gewenste areaal voor actief tuinieren in de stad.

Er kunnen mooie woorden klinken over het belang van volkstuinen en actief tuinieren. Dat zijn woorden die vaak oprecht gemeend zijn, maar soms wordt er in de praktijk niet overeenkomstig gehandeld. Daardoor staan volkstuinen onder druk (bijvoorbeeld vanwege de bouw van woningen) of soms moeten ze wijken. Dat leidt tot afname van het volkstuinareaal. Dit, terwijl er hele goede alternatieven zijn voor zowel behoud van tuinen als het bouwen van woningen.

Vertaal de gemeentelijke sympathie voor volkstuinieren en actief tuinieren in een heldere en afrekenbare norm. Wij pleiten als volkstuinvereniging voor het invoeren van een norm van minstens vijf vierkante meter volkstuinareaal per inwoner. Dat is een heldere en afrekenbare norm.  

Kortom, wij dragen met onze toegankelijke parken graag bij aan een stad in evenwicht. We gaan graag met u in gesprek over uw visie op de toekomst van de stad en de plaats van tuinparken hierin. En we zien uit naar uw reactie naar aanleiding van deze brief. Dank alvast daarvoor!

Met vriendelijke groet,

[NAAM, FUNCTIE, VERENIGING, ADRES, MAILADRES EN TELEFOONNUMMER] 

2 Input uit Utrecht

Van Volkstuinverenigingen naar Volkstuinparken

De groene longen van de stad

In dit Position Paper van xx zijn uitgangspunten van de Volktuinverenigingen Utrecht opgesteld en zij zien dat deze graag opgenomen worden in verkiezingsprorgramma's.

1. Volkstuinverenigingen worden openbare Volkstuinparken, die overdag vrij toegankelijk zijn voor wandelaars. Zo bieden zij niet alleen voor de tuinders van de parken, maar voor alle stadsgenoten, de gelegenheid tot ontspanning en recreatie. Middels recreatieve en educatieve activiteiten bevorderen zij extra het medegebruik van de parken.
2. De Volkstuinparken zorgen voor ontmoeting, gezond voedsel en gezondheidsbevordering door actieve beweging. Ze dragen bij aan de integratie van Nederlanders met een ander land van herkomst. En door het aanbieden van dagbesteding zijn zij een geliefde plek voor ouderen en mensen zonder betaalde baan.
3. De Volkstuinparken creëren biodiversiteit. Zij realiseren plekken waar vele onder Nederlandse en Europese wetgeving beschermde plant- en diersoorten zich thuis voelen. De Volkstuinparken zijn veelal van cultuurhistorische waarde.
4. Volkstuinparken zijn essentieel voor de berging van water, omdat de sloten en watergangen van de Volkstuinparken de functie van wateropslag hebben.

Deze tekst is opgesteld door Tuinvereniging Ons Genot, Utrecht

3 Manifest Alliantie Groene Leefomgeving

Alliantie van de Groene Leefomgeving: een samenwerkingsverband van acht groene organisaties met veel kennis en een groot netwerk, hebben een manifest opgesteld. Daarmee roepen ze lokale politici op om een norm voor groen in hun partijprogramma’s op te nemen en deze te handhaven. Dat in verband met de gemeenteraadsverkiezingen op 18 maart 2026.

Download hier het manifest

4 Nationaal Voedselberaad: Inzet richting gemeenteraadsverkiezingen 2026

Gemeenten staan voor grote uitdagingen: klimaat, armoede, eenzaamheid, gezondheid. Voedselbeleid raakt al deze thema’s. Daarom pleiten wij voor integraal lokaal voedselbeleid: beleid dat bijdraagt aan een gezonde, duurzame en sociale gemeente.
 
Lokaal voedselbeleid verbindt beleidsdomeinen die nu vaak los van elkaar werken: gezondheid, natuur, economie, sociaal welzijn en landbouw. Gemeenten hebben veel invloed – van ruimtelijke ordening tot zorgbeleid – en kunnen zo een sleutelrol spelen in de voedseltransitie.

Lokaal voedselbeleid kan bovendien een krachtige impuls bieden aan het verbinden van de diverse, losse voedselinitiatieven. Lees hier meer over het Nationaal Voedselberaad.