Impact van criminaliteit

Criminaliteit op volkstuinen omvat meestal inbraken, insluipingen, vernielingen en het stelen van oogst. Voor sommige verenigingen is illegaal verblijf (door daklozen die onderdak zoeken) een bijkomend probleem.

De gevolgen zijn merkbaar: het gevoel van onveiligheid neemt toe, vooral bij oudere leden. Sommigen overwegen hierdoor zelfs hun lidmaatschap op te zeggen. Dit tast de sfeer en sociale cohesie van de vereniging aan. Het bestuur moet in zo’n geval snel ingrijpen en effectief communiceren om het vertrouwen te herstellen.

1. Fysieke beveiliging

Beveiliging aan de buitenzijde van het complex is een eerste noodzakelijke stap.

• Toegangscontrole: Zorg voor een goed hekwerk met slot. Houd er rekening mee dat bij een groot aantal leden er veel sleutels in omloop zijn; dit maakt de poort een zwak punt.
• Verlichting en camera’s: Plaats verlichting en camera’s bij de poort die bij beweging aanspringen.
• Protocol verplicht: Bij camera’s moet een bord geplaatst worden en een camera-protocol vastliggen. Hierin staat wie toegang heeft tot de beelden en hoe ermee wordt omgegaan.
• Controle-ronden: Organiseer bij toegenomen incidenten groepen leden voor avondrondes om te controleren of mensen zich hebben laten insluiten. Zorg voor voldoende personen, goed licht en informeer de politie dat de controles plaatsvinden.
• Professionele inzet: Het inschakelen van een externe beveiligingsdienst om de eigen controles aan te vullen, heeft bij Nut en Genoegen geleid tot een bewezen afname van criminaliteit, omdat het mensen duidelijk wordt dat er gecontroleerd wordt.

Let op: controleer de reglementen. In veel gemeenten is overnachten op de tuinen, zelfs bij calamiteiten, verboden door de gemeente. Bestuursleden mogen bij controle-rondes de tuinen van de leden betreden, mits dit in het interne reglement is vastgelegd.

2. Preventie per tuin

Een belangrijk onderdeel voor meer veiligheid is om leden te stimuleren preventieve maatregelen te nemen.

• Verbeter sluitwerk: Veel tuinhuisjes zijn voorzien van zwak hang- en sluitwerk. Adviseer leden om een goed slot, of zelfs twee sloten, op de deur te plaatsen, zodat deze niet eenvoudig met een schep kunnen worden opengebroken.
• Verwijder uitnodigende items: Maak de tuinhuisjes onaantrekkelijk voor illegale overnachtingen. Dekens, kussens, stoelen, eten en drinken moeten uit het zicht en achter slot en grendel worden opgeborgen, vooral in de winter.
• Zichtbaarheid: Waardevolle spullen moeten niet zichtbaar zijn. Tegelijkertijd dienen gordijnen of jaloezieën open te worden gelaten. Zo kunnen controleploegen eenvoudig met een lampje vanaf het pad naar binnen te schijnen om te zien of het pand leeg is.
• Onderhoud als afschrikmiddel: Tuinen die verwaarloosd of verlaten lijken, nodigen eerder uit tot insluiping. Een opgeruimde en goed onderhouden tuin is minder uitnodigend.

3. Sociale controle

Goede afspraken en sociale controle versterken de veiligheid.

• WhatsApp-groepen: Gebruik groepen om elkaar snel te informeren over verdachte situaties. Dit draagt bij aan een grotere sociale controle, waardoor kwaadwillenden merken dat de boel in de gaten wordt gehouden.
• Splitsing van communicatie: Om te voorkomen dat klachten en conversaties de belangrijke veiligheidsberichten verdringen, kan het bestuur twee aparte groepen instellen: een voor officiële mededelingen en een 'vrije groep' voor algemene zaken.
• Stimuleer aanwezigheid: Hoe meer activiteit er is op het complex, hoe minder aantrekkelijk het is voor criminelen. Het bestuur kan, vooral in de wintermaanden, enkele malen per maand activiteiten organiseren om de toeloop en reuring te vergroten.
• Gedeelde verantwoordelijkheid: Ondanks duidelijke borden hebben veel leden een gedragsprikkel nodig om de poort daadwerkelijk af te sluiten na sluitingstijd. Het bestuur moet deze verantwoordelijkheid continu herhalen en de leden aanmoedigen elkaar aan te spreken en te corrigeren op het niet sluiten van het hek. Bestuurders zijn immers niet 24/7 beschikbaar.

4. Samenwerking en opvolging

Als er ondanks alle maatregelen toch een incident plaatsvindt, is het essentieel om correct te handelen.

• Politie-samenwerking: Zoek actief contact met de wijkagent en deel informatie. Deel eventueel sleutels van de poort met het wijkkantoor, zodat de politie snel het terrein op kan. Goede samenwerking kan leiden tot een snelle reactie.
• Documenteer en rapporteer: Adviseer leden om bij een inbraak kalm te blijven, de confrontatie te vermijden, en het incident te noteren met datum, tijd en foto’s.
• Aangifte: Aangifte is niet alleen voor de verzekering, maar zorgt er ook voor dat bij een opeenstapeling van meldingen de politie meer aandacht geeft aan het complex, bijvoorbeeld door extra surveillance.
• Ondersteuning van gedupeerden: Het bestuur van Nut en Genoegen benadrukt het belang van het bieden van actieve ondersteuning aan leden die het slachtoffer zijn geworden van criminaliteit. Dit gaat van emotionele steun tot praktische hulp bij verzekeringsclaims en het zo snel mogelijk repareren van schade. Deze aandacht herstelt het gevoel van verbondenheid en verenigingszin.

Checklist voor verenigingen

1. Controleer hekwerk en sloten regelmatig.
2. Zorg voor verlichting en camera’s met protocol en bord.
3. Stimuleer leden tot goed onderhoud en zichtbaar, veilig tuinhuisje.
4. Organiseer sociale controle via groepen en aanwezigheid op het complex.
5. Werk nauw samen met de politie en wijkagent.
6. Documenteer incidenten zorgvuldig en zorg voor aangifte.
7. Ondersteun gedupeerden praktisch en emotioneel.

Door fysieke maatregelen, sociale controle, heldere communicatie en samenwerking met de politie kan de kans op criminaliteit aanzienlijk worden verminderd. Leden kunnen zo met een veiliger gevoel blijven tuinieren.

Met dank aan Gerard van Lieshout van ATV Nut en Genoegen voor het delen van deze inzichten. Het webinar is hier terug te kijken.