Bodembewerking en verbetering

Bodemleven

Voor een gezonde tuin is een goed bodemleven essentieel. In en onder de grond doen talloze organismen, mits ze van ons die kans krijgen, hun nuttige werk.

De regenworm is wel onze meest bekende tuinmedewerker: Hij trekt allerlei plantaardig materiaal de grond in, eet dit op en deponeert zijn uitwerpselen, grond vermengd met wormenmest, weer aan de oppervlakte. Deze hoopjes vinden we -als we opletten- her en der in de tuin, bijvoorbeeld tussen het gras. Door het graven van hun gangetjes maken de wormen de grond luchtig. Dit zorgt ook voor een goede afwatering. Door vermenging van minerale gronddeeltjes met mest en plantenresten ontstaat een goede kruimelstructuur waarop het goed tuinieren is.

Naast de regenworm zijn er nog talloze kleine diertjes als wormen, pissebedden, slakken, maar ook microscopisch kleine beestjes meestal ongezien druk aan het werk. Alle werken ze mee aan het omzetten van organisch materiaal (afgestorven plantendelen en dierlijke resten) in meststoffen die weer ten goede komen aan de planten. Zelfs bacteriën en schimmels leveren hun bijdrage aan een gezonde bodem.

• Wil je hier meer over weten? Lees dan Bodemdieren, gewaardeerd personeel - De bodem deel 3 (voor leden van AVVN).
  
  

Spitten?

Om het bodemleven zo min mogelijk te verstoren is het belangrijk niet te veel in de grond te rommelen. Het verstoort het bodemleven. Ook belandt door het omgooien van de grond de bovenste vruchtbare laag gemakkelijk te diep onder de grond. Ook frezen (het verpulveren van de bodem) is een activiteit die niet zinvol is. Het doodt het bodemleven en zorgt uiteindelijk juist voor een dichtgeslagen bodem. Spitten en frezen kunnen nuttige activiteiten zijn bij de aanleg van een nieuwe tuin. Maar verstoor in een eenmaal aangelegde tuin de grond zo min mogelijk en laat vooral de natuur zelf zijn werk doen! 

• Wil je hier meer over lezen? We kunnen het boek 'De ongespitte tuin' van Charlie Nardozzi aanraden! Uitgegeven door KNNV.
  
  

Bodemleven stimuleren

We kunnen een actief gezond bodemleven stimuleren door voldoende organische stoffen terug te brengen in de grond. Dit kan door het maken en toevoegen van eigen compost. Je kan ook afgevallen blad tussen de planten laten liggen zodat het daar kan verteren. Daarnaast kan je afgevallen blad verwerken tot bladcompost en op de grond aanbrengen. Gewied onkruid, tenzij ze al zaad hebben gevormd, kun je tussen de beplanting laten verdorren. We volgen hiermee het voorbeeld van de natuur zelf en werken zo mee aan een natuurlijke kringloop in de tuin.

Bemesten

Daarnaast kan extra bemesting in de vorm van (gedroogde) koemest of andere dierlijke mest nuttig zijn. Dat geldt vooral voor de moestuin. Hier doorbreken wij de natuurlijke kringloop door regelmatig natuurlijk materiaal en voedingsstoffen in de vorm van groente en fruit af te voeren voor consumptie. Hierdoor ontstaan er uiteindelijk tekorten die weer aangevuld moeten worden. Maar ook bloeiende planten kun je stimuleren in de groei door voeding toe te voegen aan de bodem. Zo hebben rozen vaak in de lente behoefte aan extra voeding. 

Mulchen

In de winter kan je je bodem beschermen door deze te mulchen. Mulchen is het aanbrengen van een laagje organisch materiaal op de bodem van je (moes-)tuin. Mulchen zorgt ervoor dat je bodem minder kwetsbaar wordt voor bevriezing, uitdroging en het uitspoelen van voedingsstoffen bij een harde plensbui. Een ander groot voordeel is dat er minder onkruid opkomt. Daarnaast verbetert mulch de bodemstructuur. Het bodemleven zorgt ervoor dat het organische materiaal in de bodem wordt verwerkt. Hierdoor wordt de bodem luchtiger, voedselrijker en kan deze beter vocht vasthouden. 

Voor mulchen kan je allerlei organische materialen gebruiken. Je kan geplukt onkruid gebruiken (wat nog niet in bloei heeft gestaan of zaad heeft geschoten), hetzelfde geldt voor gemaaid gras. Je kunt ook stro, cacaodoppen, houtsnippers, compost of afgevallen blad gebruiken.