Bemesten

Bemesting

Door goed te bemesten krijg je gezonde planten en een goede oogst

Bemesten

Bemesten

Is de bodem van je tuin van nature niet erg vruchtbaar? Dan kun je er met de juiste bemesting en bodemverbeteraars tóch goede tuingrond van maken. Een goede organische bemesting verzorgt je bodem en je bodemleven. Het zorgt ervoor dat je planten gezonder en weerbaarder zijn tegen ziekten en plagen. In een rijke, luchtige voedingsbodem groeien en bloeien jouw planten. Op die manier heb je geen bestrijdingsmiddelen nodig op de tuin. 

Waarom bemesten?

Een goede organische bemesting verzorgt je planten maar zorgt ook voor een betere lucht- en waterhuishouding. Bijna elk bodemtype heeft baat bij organische bemesting. Het zorgt voor een betere vochtopname, een lossere structuur en dat planten de voedingsstoffen beter uit de grond kunnen opnemen. Door het luchtige karakter van de bodem kunnen de wortels dieper de grond in dringen. Ook bevordert organische bemesting de aanwezigheid van schimmeldraden, die op hun beurt voedingsstoffen afgeven aan de plantenwortels.

N-P-K

De belangrijkste voedingselementen die een plant nodig heeft zijn stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K). 

  • Stikstof is nodig voor de vorming van bladgroen en is van belang voor de groei van de plant.
    Gele bladeren kan wijzen op een tekort aan stikstof. Gebruik dan bloedmeel.
  • Fosfaat is belangrijk voor de vorming van wortels en voor de bloei en het rijpen van de vruchten.
    Als de wortels slecht ontwikkelen en je een slechte oogst hebt kan dit een fosfor tekort betekenen. Gebruik dan beendermeel. 
  • Kalium zorgt voor het transport van water en koolhydraten naar en in de plant.
    Wanneer je plant gekleurde vlekjes en verdorring op de bladeren heeft, kun je Vinassekali gebruiken om dit op te lossen.

In het kort: stikstof en fosfor heeft een plant vooral in de groeifase nodig. Van kalium hebben planten meer profijt in de late groeifase, wanneer planten of bollen extra sterk moeten worden gemaakt voor de winter.

PH-waarde

Ook moet de zuurgraad (de pH-waarde) van de grond in orde zijn. Die ligt idealiter tussen de 6 en de 7. Is de pH-waarde te hoog (kalkrijk) of te laag (zuur), dan nemen de planten geen of onvoldoende voedingsstoffen op. 

Er zijn planten die liever op een iets zure bodem groeien, dat noemen we zuurminnende planten. Voorbeelden zijn onder andere: Azalea, rhododendron, heide, hazelaar, hortensia, magnolia en de meeste coniferen.
Planten die liever op een kalkrijke bodem staan zijn onder andere: Buxus, vlinderstruik, lavendel, clematis, blauwe regen en seringen.

Kalk helpt verzuring van de grond tegen te gaan en kan dus een te lage PH waarde omhoog krijgen. Wacht wel een maand na het strooien van kalk met het bemesten van de grond. Wanneer (stikstofrijke) mest in aanraking komt met kalk komt er ammoniak vrij.
De grond verzuren is veel lastiger. Dit gebeurt langzamerhand door het groeien van je planten, de regen en door het toevoegen van stalmest.

Compost

Compost ontstaat door de vertering van plantaardig materiaal. Dit is de milieuvriendelijkste bemesting, vooral omdat je voedingsstoffen (plantenresten) uit de tuin hergebruikt (gebruik dus geen bestrijdingsmiddelen in je tuin, zo komt het ook niet in je compost terecht). Bodemorganismen leven van afgestorven plantenwortels en andere plantenresten. Hierbij komen voedingsstoffen en mineralen vrij voor je planten. 

Compost houdt het bodemleven met nuttige bacteriën in evenwicht en gaat ziekteverwekkers tegen. Lees hier hoe je zelf compost kan maken van tuin- en keukenafval.

Biologische mestMest tussen krocus-g62c382b71_640.jpg

Mest is een andere manier om voedingsstoffen terug te geven aan de bodem. In de biologische veeteelt is het preventief gebruik van geneesmiddelen, antibiotica en hormonen verboden. In de gangbare veeteelt is dit wél toegestaan. Deze geneesmiddelen, antibiotica en hormonen zijn terug te vinden in de mest. Hoe schadelijk dit precies is voor je tuingrond en je gewassen kunnen wij niet zeggen. Dat kan liggen aan de gebruikte middelen, aan de gewassen (voor een gewas dat rauw wordt gegeten ligt dat wellicht anders dan voor een gewas dat flink wordt verhit), aan de hoeveelheid mest, aan de tijd die de mest heeft gekregen om te verteren, aan de omstandigheden waaronder de mest wordt opgebracht enz. Ook geldt: Hoe gezonder en fitter de koe, hoe beter de kwaliteit van de mest.

Als je natuurlijk tuiniert en je wilt niet het risico wil lopen dat deze stoffen op je tuin deel gaan uitmaken van de kringloop? Dan kun je het beste kiezen voor biologische mest.

Waarom mag je geen verse mest gebruiken?
Verse mest is mest die recent uit de stal is gehaald. Deze mest bevat ammoniak en is daarom te scherp: het verbrandt de planten. Mest moet minimaal één jaar liggen. Dan is het min of meer verteerd en is de scherpte eraf. Dan kun je het prima gebruiken.

Kunstmest

We raden het gebruik van kunstmest af. Dit is omdat er via kunstmest veel direct oplosbare voedingsstoffen in één keer toegediend worden. Hierdoor kan de concentratie aan opgeloste stoffen in de bodem sterk schommelen. Dit kan het bodemleven verstoren. Wat organische mest doet; die geeft voedingsstoffen aan het bodemleven. Die zorgt er dan op zijn beurt weer voor dat de planten in voedsel worden voorzien. Dit zorgt voor een langere, duurzame aanvoer van voedingsstoffen aan je planten. 

Advies aanvragen bij AVVN

Bemestingadvies

Of je nu vooral komkommergewassen kweekt of juist knolgroenten, een gezonde en vruchtbare bodem is altijd essentieel. Als de bodem in goede conditie is, kunnen in je moestuin sterke planten groeien zonder ziekten en plagen. Laat daarom af en toe je tuingrond eens testen. AVVN samen natuurlijk tuinieren biedt een bemestingsadvies dat is afgestemd op de voedingstoestand van jouw grond.

Tuingrond-bemestingsadviesAVVN-©sigmund-unsplash

Wanneer bemest je je tuin?

Het is het beste om in het voorjaar te bemesten. Eerder worden de meststoffen niet opgenomen en uitgespoeld naar het grondwater. Dit is ongunstig voor het milieu. Organische meststoffen doen er minimaal 3 à 4 weken over voor ze beschikbaar beginnen te komen voor je planten. Zo lang nemen de bodemdiertjes de tijd om de mest in goed voedsel voor de planten om te zetten. Je kan de mest bovenop de grond leggen, tussen je planten. Het bodemleven zorgt er dan voor dat de mest door de grond wordt verwerkt. 

Hoeveel mest gebruik je?

Moestuin
Jaarlijks kun je een hoeveelheid van 1/2 kuub compost of dierlijke mest per 100 m² aanbrengen op de moestuin. Dit is gelijk aan ongeveer zeven kruiwagens. Gebruik je gedroogde koemest, hanteer dan een hoeveelheid van 100 liter per 100 m². Koemestkorrels zijn geconcentreerder, daar gebruik je 50 liter van.

Siertuin
Heb je een siertuin dan gebruik je ongeveer de helft voor dezelfde oppervlakte tuin. Hier kun je jaarlijks per 100 m² ongeveer 3,5 kruiwagen, een kwart kuub, stalmest of compost toevoegen. Ook dit doe je bij voorkeur in het voorjaar. Rozen hebben vinden het fijn als je ze in juni nog een keer bemest. Ook het gazon kan je het best twee keer per jaar bemesten. 

Groenbemesters

Groenbemesters zijn planten die gebruikt worden om de grond te verbeteren. Het is een gewas dat na de teelt, meestal in het najaar, ingezaaid wordt. Net als bij een mulch-laag bedekt het de bodem en brengt organisch materiaal in de grond.

Ze zijn onder te verdelen in vlinderbloemigen, kruisbloemigen, grassen en overige planten. De voordelen van het toepassen van groenbemesters kunnen per soort nogal verschillen. De ene groenbemester is een goede bodembedekker, de ander levert zeer veel organisch materiaal op, weer een andere zorgt voor structuurverbetering van de grond.

  • Eco tuinieren_low_0.jpgWil je stikstof in de grond brengen? Zaai dan een vlinderbloemige groenbemester zoals klaver of luzerne.
  • Wil je veel organische stof aan de bodem toevoegen? Zaai dan winterrogge of haver. Winterrogge is winterhard. In het voorjaar moet het ondergespit worden. 
  • Wil je onkruid onderdrukken? Zaai dan gele mosterd. 

Als je meer wilt weten over groenbemesters kunnen wij het ‘Handboek Ecologisch Tuinieren’ van Velt van harte aanbevelen. Dit boek bevat heel veel nuttige informatie over alle aspecten van het natuurvriendelijke tuinieren in de moestuin.

Plantenaftreksels of gier gebruiken

Plantenafreksels en gier zijn eenvoudige middelen die planten helpen hun weerstand te verhogen. Je maakt het heel simpel door bepaalde planten voor een bepaalde tijd in water te leggen. Lees hoe je dit maakt op deze pagina over plantengier

 

Boek leve_de_bodem!.jpg

Leestip: Leve de bodem!

Grondbeginselen voor je eigen bloemenzee, voedselbosje of groentetuin.

Dit is een basisboek met praktische kennis en inspiratie voor de verzorging van de grond onder je tuinparadijs. Met informatie over de eigenschappen van de bodem, het kiezen van passende planten, over waterbeheer en over zelf je tuinresten composteren en je tuin voeden. 

Geschreven door bodemkundige Anne Marie van Dam en botanische analist en tuinontwerpster Caroline de Vlaam. 

KNNV Uitgeverij €24,95

Exclusief voor leden en supporters van AVVN

Serie De Bodem uit De Tuinliefhebber

Alle leven begint in de bodem. Bodemleven = plantjes = insecten = insecteneters: de bodem is letterlijk een rijke voedingsbodem voor alles wat groeit, bloeit en leeft. Wat heeft de bodem nodig dat hij optimaal zijn werk kan doen voor natuur, tuin en mens? En wat kun jij doen om de bodem een handje te helpen? De Tuinliefhebber zoekt het uit en duikt in drie nummers de bodem in.

klei - Machteld Klees - Deel 1 - De Tuinliefhebber
Check onze lijst:
Biologische kwekers en tuinwinkels!
Zelf compost maken
Hoe doe je dat?
Biodiversiteit
Creëer een levende tuin
Plantengier
Een stinkend goedje voor je tuin!

Word supporter van AVVN en ontvang elk seizoen De Tuinliefhebber

Het tijdschrift over samen natuurlijk tuinieren!

Altijd op de hoogte?

Elke maand versturen we een nieuwsbrief met groentips en nieuws over samen natuurlijk tuinieren. Wil je als een van de eerste op de hoogte zijn van nieuwe artikelen, leuke weetjes en allerlei activiteiten?