pexels-antony-trivet-12961954

Bodembewerking en verbetering

Laat je bodemleven het werk doen

Bodembewerking en verbetering

Bodem met bodemleven

Tuinieren begint bij de basis: de bodem. Dit is waar al je planten op groeien. Hier moeten ze alles uithalen; voeding, water en lucht. Het loont de moeite om bij het aanleggen en onderhouden van een tuin hier grote aandacht aan te besteden. Wat kan jij doen om de bodem en het bodemleven te verbeteren?

Bodemleven

Voor een gezonde tuin is een goed bodemleven essentieel. In en onder de grond doen talloze organismen, mits ze van ons die kans krijgen, hun nuttige werk.

De regenworm is wel onze meest bekende tuinmedewerker: Hij trekt allerlei plantaardig materiaal de grond in, eet dit op en deponeert zijn uitwerpselen, grond vermengd met wormenmest, weer aan de oppervlakte. Deze hoopjes vinden we -als we opletten- her en der in de tuin, bijvoorbeeld tussen het gras. Door het graven van hun gangetjes maken de wormen de grond luchtig. Dit zorgt ook voor een goede afwatering. Door vermenging van minerale gronddeeltjes met mest en plantenresten ontstaat een goede kruimelstructuur waarop het goed tuinieren is.

Naast de regenworm zijn er nog talloze kleine diertjes als wormen, pissebedden, slakken, maar ook microscopisch kleine beestjes meestal ongezien druk aan het werk. Alle werken ze mee aan het omzetten van organisch materiaal (afgestorven plantendelen en dierlijke resten) in meststoffen die weer ten goede komen aan de planten. Zelfs bacteriën en schimmels leveren hun bijdrage aan een gezonde bodem.

garden-gd6b8c53f5_1920.jpgSpitten?

Om het bodemleven zo min mogelijk te verstoren is het belangrijk niet te veel in de grond te rommelen. Het verstoort het bodemleven. Ook belandt door het omgooien van de grond de bovenste vruchtbare laag gemakkelijk te diep onder de grond. Ook frezen (het verpulveren van de bodem) is een activiteit die niet zinvol is. Het doodt het bodemleven en zorgt uiteindelijk juist voor een dichtgeslagen bodem. Spitten en frezen kunnen nuttige activiteiten zijn bij de aanleg van een nieuwe tuin. Maar verstoor in een eenmaal aangelegde tuin de grond zo min mogelijk en laat vooral de natuur zelf zijn werk doen! 

  • de_ongespitte_tuin.jpgWil je hier meer over lezen? We kunnen het boek 'De ongespitte tuin' van Charlie Nardozzi aanraden! Uitgegeven door KNNV.

Bodemleven stimuleren

We kunnen een actief gezond bodemleven stimuleren door voldoende organische stoffen terug te brengen in de grond. Dit kan door het maken en toevoegen van eigen compost. Je kan ook afgevallen blad tussen de planten laten liggen zodat het daar kan verteren. Daarnaast kan je afgevallen blad verwerken tot bladcompost en op de grond aanbrengen. Gewied onkruid, tenzij ze al zaad hebben gevormd, kun je tussen de beplanting laten verdorren. We volgen hiermee het voorbeeld van de natuur zelf en werken zo mee aan een natuurlijke kringloop in de tuin.

Bemesten

Daarnaast kan extra bemesting in de vorm van (gedroogde) koemest of andere dierlijke mest nuttig zijn. Dat geldt vooral voor de moestuin. Hier doorbreken wij de natuurlijke kringloop door regelmatig natuurlijk materiaal en voedingsstoffen in de vorm van groente en fruit af te voeren voor consumptie. Hierdoor ontstaan er uiteindelijk tekorten die weer aangevuld moeten worden. Maar ook bloeiende planten kun je stimuleren in de groei door voeding toe te voegen aan de bodem. Zo hebben rozen vaak in de lente behoefte aan extra voeding. 

Mulchenspring-g00393e77c_640.jpg

In de winter kan je je bodem beschermen door deze te mulchen. Mulchen is het aanbrengen van een laagje organisch materiaal op de bodem van je (moes-)tuin. Mulchen zorgt ervoor dat je bodem minder kwetsbaar wordt voor bevriezing, uitdroging en het uitspoelen van voedingsstoffen bij een harde plensbui. Een ander groot voordeel is dat er minder onkruid opkomt. Daarnaast verbetert mulch de bodemstructuur. Het bodemleven zorgt ervoor dat het organische materiaal in de bodem wordt verwerkt. Hierdoor wordt de bodem luchtiger, voedselrijker en kan deze beter vocht vasthouden. 

Voor mulchen kan je allerlei organische materialen gebruiken. Je kan geplukt onkruid gebruiken (wat nog niet in bloei heeft gestaan of zaad heeft geschoten), hetzelfde geldt voor gemaaid gras. Je kunt ook stro, cacaodoppen, houtsnippers, compost of afgevallen blad gebruiken.

 

Exclusief voor leden en supporters van AVVN

Serie De Bodem uit De Tuinliefhebber

Alle leven begint in de bodem. Bodemleven = plantjes = insecten = insecteneters: de bodem is letterlijk een rijke voedingsbodem voor alles wat groeit, bloeit en leeft. Wat heeft de bodem nodig dat hij optimaal zijn werk kan doen voor natuur, tuin en mens? En wat kun jij doen om de bodem een handje te helpen? De Tuinliefhebber zoekt het uit en duikt in drie nummers de bodem in.

klei - Machteld Klees - Deel 1 - De Tuinliefhebber

Doe bodemonderzoek met je onderbroek:

Een gezonde bodem? Dat is een hongerige bodem! Heel wat verschillende beestjes zoals wormen, schimmels en bacteriën zorgen ervoor dat planten goed kunnen groeien. Wil je weten hoe het gesteld is met het bodemleven in jouw tuin?

Doe de onderbroek-test:

  • Begraaf een witte, 100% katoenen onderbroek onder de grond tussen de 10 á 20cm diepte.
  • Zorg ervoor dat de onderbroek mooi vlak ligt.
  • Kom twee maanden later terug en graaf de onderbroek op.
  • Is de onderbroek in tact? Dan zit er onvoldoende leven in de bodem. Is enkel het elastische band over, dan zit je bodem vol leven! 
  • Test verschillende locaties en laat je verassen door het resultaat!

Kopie van Kopie van  Nieuwsbrief banner (900 x 120 px) (1600 x 240 px) (1600 x 210 px) (1600 x 300 px) (1600 x 400 px) (1600 x 300 px).png

Dat het om 100% katoen gaat, in plaats van kunststof zoals polyester of nylon, is belangrijk voor het onderzoek. In katoen zit namelijk cellulose en dat is voedsel voor de kleine beestjes die onder de grond leven, zoals spinnen, kevers, pissebedden, duizendpoten en mieren, en voor schimmels en bacteriën. Stukje bij beetje breken zij het katoen van de onderbroek af, waardoor die meer en meer verdwijnt in de bodem.

Dit idee is bedacht door 'The Innovative Farmers’ in Canada. Hier wordt het ‘Soil your undies’ genoemd. Zij hebben hiermee een manier bedacht om op een simpele manier het actieve bodemleven te kunnen meten zonder hoge onderzoekskosten.

 

Boek leve_de_bodem!.jpg

Leestip: Leve de bodem!

Grondbeginselen voor je eigen bloemenzee, voedselbosje of groentetuin.

Dit is een basisboek met praktische kennis en inspiratie voor de verzorging van de grond onder je tuinparadijs. Met informatie over de eigenschappen van de bodem, het kiezen van passende planten, over waterbeheer en over zelf je tuinresten composteren en je tuin voeden. 

Geschreven door bodemkundige Anne Marie van Dam en botanische analist en tuinontwerpster Caroline de Vlaam. 

KNNV Uitgeverij €24,95

Delen
Bladcompost
Gratis compost voor je tuin!
Zelf compost maken
Hoe doe je dat?
Biodiversiteit
Creƫer een levende tuin
Je eigen groente en fruit telen
begin met moestuinieren

Word supporter van AVVN en ontvang elk seizoen De Tuinliefhebber

Het tijdschrift over samen natuurlijk tuinieren!

Altijd op de hoogte?

Elke maand versturen we een nieuwsbrief met groentips en nieuws over samen natuurlijk tuinieren. Wil je als een van de eerste op de hoogte zijn van nieuwe artikelen, leuke weetjes en allerlei activiteiten?